Peki nedir bu dezenfektan, antiseptik, dezenfeksiyon (dezenfektasyon) ve ne değildir?
Dezenfeksiyon patojen mikroorganizmaların öldürülmesi veya üremelerinin durdurulması işlemidir. Bulaşmaları sınırlar yani sterilizasyon demek değildir.
Sterilizasyon ise bir madde üzerindeki tüm canlı mikroorganizmaların tam olarak uzaklaştırılması veya öldürülmesi işlemidir.
Antisepsi ise canlı dokuların üzerindeki veya içindeki mikroorganizmaları, genellikle kimyasal maddeler kullanılarak ortadan kaldırmaya yönelik uygulamalardır.
Bu işlemler ön temizlikten sonra yapılmalıdır.
Dezenfektan veya Antiseptik olarak kullanılabilecek ürünler:
- Etil Alkol (%70’lik solüsyon olarak, 10 dk bekletilerek kullanılır)
- Povidon-iyodin (batikon-betadin)
- Formaldehit (göz, deri, solunum yollarıyla temas edilmemelidir)
- Sodyum hipoklorit (çamaşır suyu)
- Kolonya (80 derece alkol içeriyorsa) vb.
Dezenfeksiyonda kullanılan maddeler hangi özellikleri taşımalıdır?
- Suda erimeli ve iyi ıslatıcı olmalı
- Kısa sürede etkisini göstermeli
- Etkili olmalı
- İnsan sağlığı açısından zararları olabileceği; alerjik reaksiyona, astıma, deride hassasiyete neden olabileceği çok iyi bilinmeli
Bir dezenfektanın kimyasal yönden etkili olabilmesi için, yeterli bir süre mikroplarla temas etmesi gereklidir. Bu zaman dilimi, dezenfektanın kimyasal karakterine ve kullanılan yere göre değişebileceği gibi, mikroorganizmanın özelliğine (kapsül, spor, mikrop türü, Gram pozitif, Gram negatif mikroplar, vs.) ve kökenine de (bakteri, virüs, mantar) bağlıdır. Etki süresi kısa olmamalıdır.
İnsanların topluca uzun süre birlikte seyahat ettikleri tren, şehirlerarası otobüs, uçak gibi taşıma araçlarının her seferlerinden sonra bir kez dezenfekte edilmelidir.
Gereksiz ve uygunsuz dezenfektan kullanımı, ihtiyaç olduğunda özellikle sağlık kurumlarında bunların temin edilememesine neden olup salgın yönetimini olumsuz etkileyebilecektir.
Kaynaklar:
Bilkent Üniversitesi Sağlık Merkezi
Yeditepe Hastanesi
İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası
